Noel Bayrami Polonya da 24 - 25 -26 Aralikta kutlaniyor. 24 Aralik Noel Arefesi, 24-ve 25 Aralik ise Noel gunleridir. Turkiye de her ne kadar bazi kesimin 31 Aralikta yeni yil kutlamalarina Noel dese de bu dogru degildir. Noel in ingilizcesi Christmas in kokeni Yunancadan, Turkcede kullandigimiz Noelin ise Latince ve daha yakin ornek Fransizcadan gelmektedir. Polonyacada ise Boże Narodzenie dir. Tam anlamiyla Isa'nin Dogumu anlamina gelmektedir.
Noelin gun gectikce ticari degerlere kaydigi konusunda bircok kisi hemfikir. Fakat dindar bir ulke olarak Polonyada ticari degerin yaninda inancsal ve geleneksel olarak cok onem tasiyor. Ozellikle ailelerin biraraya gelmesi acisindan da cok onemli. Aileler hazirliklara haftadan once baslar tabiki ilk el attiklari sey ise Piernik. Zencefilli krabiye olan piernik yuzlerce cesit sekil ve suslemeleriyle, evlerin icine saldigi kokusuyla Noelin vazgecilmez ozelliklernden birisi.
Tabi bir diger onemli olay ise hediyeler :) Noel oncesi buyuk bir hediye telasi sariyor ulkeyi. Butun dukkanlar metrobus kalabaligi kadar olmasa da ona yakin. Hediyeler alindiktan sonra guzel bir sekilde paketlenip Noel agacinin altina konuyor. Tabiki hediyenin kime ait oldugunu uzerine yaziyorsunuz. Ailenin en kucuk uyesi isimleri okuyup hediyeleri sahiplerine veriyor. Tabi en cok hediye en ufaga gidiyor. :)
Noel agaci Turkiyede Yilbasi agaci bir diger onemli obje. Genelde gercek cam agaci tercih ediliyor. Tabi ki evin icine guzel bir koku kapliyor. Agaclar dediklerine kadar ocak ayinin ortalarina hatta sonlarina kadar duruyormus. Shir suslemeleri ise Noelden yaklasik 1 ay once basliyor. Parklar bahceler caddeler AVM ler heryer isikli dekarasyonalarla susleniyor.
Noel arefesinde(Lehce Wigilia) aileler ilk kez bir araya geliyor. Bu gunun ana yemegi balik. Karp yani Sazan baligi ise gecenin superstari. Bazi aileler baligi canli alip kuvette bu aksama kadar saklayip o aksam hazirliyorlarmis ama bizde oyle olmadi :) Onun disinda sofrada somon baligimiz vardi. Bunun disinda yine sazandan yapilan jolenin icinde cesitli sebzelerle hazirlanan bir yemek vardi ama ben pek begenmedim. Bu yemegin adi Ryba w Galarecie. Tam anlamiyla Jole icinde balik anlamina geliyor.
Tabiki acilis Barszcz ile yapiliyor. Pancardan yapilan bir corba olan Barszcz dogu avrupa cografyasinin da ayni zamanda en onemli yemklerinden. Bizim sofrada yaninda uszka vardi. Uszka da icinde mantar olan bir hamur isi. Bazen lahanali da yapiyorlarmis. Mantarli manti olarak izah edebilirim. Corbanin yaninda bir de Paszteciki servis ediliyor. Kesinlikle favorim. Biraksaniz bir tenceri pasztecikiyi bitiririm. Mantarli pogaca olarak dusunebilirsiniz. Kara seklinde oluyor genelde. Tabiki Lahanali ve patatesli salatalirimiz vardi. Bu iki sebzesiz bir geleneksel Polonya sofrasi dusunemiyorum. Bazi aileler noel de bizim kapuska yemegimiz olan Bigoz da hazirliyorlarmis. Bunlarin disinda gizli kahraman Pierogi siz olmaz. Daha once nasil birsey oldugunu bir yazimizda yazmistim. Aksamin ana icecegi Komposto. Cesitli meyvelerden yapilan kompostonun ana malzemeleri genelde elma ve erik.
Tatli olarak ise Sernik, Piernik, Makowiec, Kutya vardi bizde. Sernik peynirden yapilan cheeske olarak bildigimiz tatli. Piernik zencefilden yapilan bir kek. keskin ve guzel bir tadi var. Makowiec hashas tohumlarindan yapilan rulo kek. Kutya da hashas tohumundan yapilan bir tatli. Tabi bunlarin hepsin birden tatmak yurek istiyor ama ben bunu basardim. :)
Noel aksami ise bunalrdan farkli olarak teyzemizin hazirladigi firinda pismis ici elma ve baharatlarla doldurulmus kaz yemegi vardi. Bir cogumuzun dusundugu gibi hindi hazirlamak pek populer degil. Kazin haricinde anaannemiz soslu tavsan yemegi hazirlamisti. Bunlarin disinda cerezler, kucuk kurabiyeler, meyveler ve saymadigim bir suru yiyecek bir gunde 2 kilo almanizi saglayacak gucte.
 |
| Noel Agaci ve altindaki hediyeler sahiplerini bekliyor |
 |
| En ozel yemek takimlari sofrada. Ayrica mum yakmakta adetten. |
 |
| Bol meyveli kompostomuz. |
 |
| Kutya |
 |
| Mum onemli demismiydim? :) |
 |
| Uczka |
 |
| Szan ve Somon baliklari. Kizartma. |
 |
| Yemege oturmadan once herkes birer birer bayramlasip iyi dileklerini sunup bundan bir parca koparip yiyorlar. |
 |
| Paszteciki |
 |
| Elmali firinda Kaz. |
 |
| Joleli baligimiz. |
 |
| Piernik 1 |
 |
| Makowiec |
 |
| Sernik |
 |
| Piernik 2 |
 |
| Lahanali Pierogi |
 |
| Yine Lahana :) |
Bende ev arkadaşım Kevin ile ilk kez bir christmas partisine katıldım. Hediyeleşme ritüeli ilginç bir sosyal deney gibi geçiyor. Çam ağacı altına koymak yerine ( Amerikan kültürüne mi has bilemiyorum ) hediyeler, hediye alanlar arasında kura ile paylaştırılıyor. Hediye sayısı kadar sayı kağıtlara yazılıp sıra numarası olarak kura şeklinde çekiliyor. İlk sıradaki tüm hediyeler içinden bir seçim yapıyor ve hediyesini herkesin yanında açıyor. Herkes hediyeyi görüyor ve sonraki kişi hediyesini seçiyor. Sonraki kişi hediyesini yine açıyor ve eğer isterse ilk hediyeyi alanla hediyesini takas etme hakkına sahip oluyor. En son kişiye kadar bu böyle devam ediyor ve en son kişi tüm hediyelerden istediğini alabilmiş oluyor. Hediyelerin takas edilmesi, çiftlerin birbirine danışması hem isteyenin istediği hediyeyi alabilmesini hem de birbirini tanımayan insanlar arasında karşılıklı etkileşimi arttırıyor. Ben bunu biraz kurban bayramında bölünen etlerin kura ile kurban ortaklarına verilmesine benzettim. Christmas hediyeleşmesinde de böyle bir hakkına razı olma, durumu kabullenme ve bununla mutluluk duyma durumu söz konusu.
ReplyDeleteBu arada Pierogi özellikle Çerkeslerin haluj yemeğine çok benziyor. Farklı olarak lahana yerine çerkesler genellikle patates bazen peynir kullanıyorlar. Üzerine ise sos niyetine sıcak yağ dökülüyor ve büyük bir tepside sunuluyor. Haluj'un önemli unsurlarından biri pişergen dağılıp açılmaması. Polonya ile Çerkeslerin Rus baskısından kaynaklı olabilecek tarihi bir ilişkisi olduğunu düşünüyorum.